Bù lạch
Họ: Thripidae - Bộ:
Thysanoptera
Ðã phát hiện 2 loài Bù
lạch hiện diện trên cây ăn trái có Múi, bao gồm Scirtothrips
dorsalis và Thrips sp., trong đó Scirtothrips
dorsalis hiện diện quan trọng và phổ biến, Thrips sp.
ít phổ biến, xuất hiện chủ yếu trên hoa.
Bù lạch Scirtothrips
dorsalis Hood
Tên khoa học khác: Anaphothrips
andreae Karny, Heliothrips minutissimus Bagnall, Neophysopus
fragariae Girault, Scirtothrips andreae(Karny), Scirtothrips
fragariae (Grault), Scirtothrips minutissimus (Bagnall), Scirtothrips
padmae Ramakrishna.
TÌNH HÌNH PHÂN BỐ VÀ KÝ
CHỦ
Phân bố ở các nước:
Pakistan, Nhật Bản, các quần đảo Solomon, Úc, Pakistan, Ấn Ðộ, Bangladesh,
Brunei Darussalam, Trung Quốc, Indonesia, Ðại Hàn, Mã Lai, Myanmar,
Phi Luật Tân, Sri Lanka, Thái Lan, Châu Phi, Hoa Kỳ, Úc, Papua New
Guinea, Việt Nam.
Cây ký chủ: Ớt,
Trinh nữ, Thầu dầu, Ðậu phộng, Sen, Cam, Ðậu, Cây bông Hồng, Xoài,
Trà, Nho, Ðiều, Hành, Dâu, Cao su, Bông vải, Keo và một số loại cỏ.
ÐẶC ÐIỂM HÌNH THÁI
Trứng hình bầu dục, mầu
vàng nhạt.Ấu trùng tuổi 1 có cơ thể trong suốt, thân rất nhỏ, chân dài, râu đầu
có 7 đốt, hình ống tròn. Sang tuổi 2, ấu trùng đã có kích thước tương tự với
kích thước của thành trùng, râu dài 7 đốt, râu môi dưới có 3 đốt, không
cánh, các lông trên cơ thể dài hơn lông ở giai đoạn tuổi 1, đầu đã hoá
cứng. Giai đoạn tiền nhộng có mầu vàng, râu ngắn, mập, 2 mầm cánh đã lộ ra
ngoài cơ thể. Nhộng có mầu vàng sậm, mắt kép và mắt nhỏ có mầu đỏ, mầm cánh đã
dài hơn, râu đầu ngắn. Nhộng Cái có phần cuối bụng nhọn, nhộng Ðực phần cuối
bụng ít nhọn hơn. Thành trùng có kích thước rất nhỏ, dài khoảng 0,1- 0,2
mm, mầu vàng đến vàng cam, cánh hẹp, hai bên rìa cánh có nhiều sợi lông nhỏ dài.
Thành trùng bù lạch Scirtothrips dorsalis
ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC VÀ GÂY
HẠI
Sau khi vũ hóa khoảng 3
ngày thì con Cái bắt đầu đẻ trứng, số lượng trứng đẻ khoảng 20-25 trứng. Trứng
thường được đẻ trong mô lá non, trái non hoặc trong cành non. Chu kỳ sinh
trưởng kéo dài khoảng 13-20 ngày, giai đoạn nhộng 3-4 ngày. Sau khi hoàn thành
giai đoạn tuổi 2, một số ấu trùng sẽ rơi xuống đất để hóa nhộng, một số
khác hóa nhộng trong các khe nứt của cây hoặc trong các lá cuốn lại. Tổng tích
ôn hửu hiệu cho giai đoạn phát triển từ trứng đến thành trùng là 300oN với
ngưỡng nhiệt độ sinh học tối thiểu là 14,6oC.
Triệu chứng trái bị bù lạch gây hại
(nguồn: Trần Văn Hai)
THIÊN ĐỊCH
Bù lạch Franklinothrips
megalops, Scolothrips indicus và Erythrothrips
asiaticus là thiên địch phổ biến của S. dorsalis, ngoài ra
loàiGeocoris ochropterus cũng được ghi nhận là thiên địch quan
trọng của S. dorsalis.
TẦM GÂY HẠI KINH TẾ
Xuất hiện phổ biến vào
giai đoạn ra hoa rộ (tháng 2-4 dl), cả thành trùng lẫn ấu trùng đều gây hại
trên lá non, trái non. Trên trái, khi tấn công phần tế bào biểu bì, Bù lạch tạo
ra những mảng xám hoặc những phần lồi mầu bạc trên vỏ trái. Do Bù lạch gây hại
chủ yếu ở phía dưới lá đài nên khi trái lớn những mảng sẹo này lộ ra phía ngoài
lá đài thành những vòng sẹo lồi rất đặc trưng. Trái dễ bị thiệt hại nhất là vào
giai đoạn trái còn rất nhỏ (vừa rụng cánh hoa cho đến khi trái có đường kính
khoảng 4 cm).
Nếu mật số cao, Bù
lạch tấn công cả trên những trái lớn. Vết sẹo trên vỏ trái do Bù lạch gây
ra sẽ làm mất giá trị thương phẩm của trái. Bù lạch gây hại chủ yếu trên các
trái nằm ngoài tán lá cây (trảng). Trên lá non, nếu bị Bù lạch gây hại, lá sẽ
bị biến mầu, cong queo. Gây hại quan trọng vào mùa nắng.
BIỆN PHÁP PHÒNG TRỊ
Sử dụng biện pháp tưới
nước phun lên cây có thể hạn chế được mật số Bù lạch.
Mặc dù không phải là lý
tưởng nhưng cho đến nay, biện pháp hóa học vẫn là biện pháp được áp dụng phổ
biến để phòng trị Bù lạch trên
Bài cũ hơn